Từ ngày 14 – 21 tháng 4, buổi triển lãm ảnh: “Yves Saint Laurent: Birth of a Legend” (“Yves Saint Laurent: Sự ra đời một huyền thoại”) sẽ diễn ra với 49 bức ảnh được chụp bởi nhiếp ảnh gia Pierre Boulat, trong giai đoạn 1961 – 1962. Đây là thời gian nhà thiết kế đại tài cùng với người bạn đời Pierre Bergé sáng lập ra thương hiệu Yves Saint Laurent.
Diễn ra tại 48-50 Đồng Khởi, triển lãm là một hoạt động giúp cho công chúng và giới mộ điệu thời trang tại Việt Nam hiểu rõ hơn về “vị hoàng tử nhỏ của làng thời trang” quốc tế trong giai đoạn sáng lập thương hiệu mang tên mình. Sự kiện diễn ra nhân dịp cửa hàng Saint Laurent đầu tiên được khai trương tại Việt Nam sau nhiều năm mong đợi.
Những ký ức hình ảnh về cột mốc đáng nhớ
Chàng thanh niên 26 tuổi vừa hết hạn quân ngũ có dáng người mảnh khảnh, gương mặt dài và hơi xương, đôi mắt tinh nhanh ẩn sau cặp kính mà sau này đã trở thành một biểu tượng của Yves Saint Laurent. Những ngày nóng nực tháng 7 năm 1961, người ta chỉ có thể bắt gặp anh trong tầng gác xép chật chội của xưởng may cũ Mauguin, với ngổn ngang những mảnh cắt, bản phác thảo thời trang, và phụ kiện may mặc. Gọn gàng và nhanh nhẹn trong chiếc áo blouse trắng với thắt lưng chỉn chu, Yves Saint Laurent thoăn thoắt thử đồ, lấy số đo, ướm phụ kiện lên người mẫu. Cũng có lúc người ta lại nhìn thấy chàng thanh niên trẻ ấy trầm ngâm bên bảng sắp lịch công việc dày đặc, mân mê một bản vẽ phác thảo, hay vùi đầu vào lòng bàn tay cùng những dòng suy nghĩ ngổn ngang.
Yves Saint Laurent giúp người mẫu thử đồ tại nhà Dior năm 1959
Ở Yves Saint Laurent, những năm tháng tuổi trẻ, và sau này vẫn thế, luôn tồn tại hai mặt đối lập nhau: hưng phấn yêu đời đi kèm với chán nản tuyệt vọng, háo hức yêu nhưng nhút nhát đối diện với cuộc đời. Nếu như người ta dễ dàng bắt gặp một Yves Saint Laurent lao mình vào công việc, thì cũng không khó để thấy ông rụt rè như một cậu bé trong buổi công diễn bộ sưu tập đầu tiên mang tên mình. Ấy là khi Yves ngồi bệt trên cầu thang hồi hộp theo dõi buổi trình diễn, hay là lúc đứng nấp sau cánh gà nhìn ra ngoài xem phản ứng của khán giả, rồi gục mặt lên vai người mẫu khóc khi kết thúc. Những khoảnh khắc ấy được thể hiện một cách sống động qua lăng kính của Pierre Boulat, người có cơ hội chụp Yves Saint Laurent từ khi ông mới bắt đầu sự nghiệp của mình tại nhà mốt đứng đầu châu Âu về doanh số và uy tín – Dior.
Một cuộc đời “Thánh thiện và tội lỗi”
Yves Henri Donat Mathieu-Saint-Laurent sinh ngày 1 tháng 8 năm 1936 tại Oran, Algeria trong một gia đình quý tộc. Ông lớn lên cùng hai người em gái, Michèlle và Brigitte Michèlle và Brigitte trong căn biệt thự bên bờ Địa Trung Hải. Từ tuổi ấu thơ, Yves đã yêu thích công việc làm những con búp bê bằng giấy. Lớn hơn một chút, ông thiết kế váy cho mẹ và em gái. 17 tuổi, Saint Laurent chuyển đến Paris và đâm đơn vào Chambre Syndicale de la Haute Couture (Nghiệp đoàn Thời trang Cao cấp), nơi ông gây chú ý tới Michel de Brunhoff, tổng biên tập tờ Vogue, một tạp chí thời trang nổi tiếng của Pháp. De Brunhoff đã giới thiệu cậu bé 17 tuổi với tài năng thiết kế thiên bẩm này cho Christian Dior.
Năm 1957, sau cơn đột quỵ dẫn đến sự ra đi của Christian Dior, Yves lên ngôi vương tại đế chế thời trang này khi vừa tròn 21 tuổi. Tại đây, ông đã lao động cật lực, “trong ba năm liền, ông là người duy nhất thực hiện 6 bộ sưu tập thời trang cho Dior… Đỉnh cao đến trong một đêm thức trắng, ông đã phác thảo tới 1000 mẫu, và sau đó chọn ra tâm điểm cho buổi ra mắt bộ sưu tập đầu tiên của mình tại nhà Dior vào tháng 1 năm 1957.”
Yves Saint Laurent – 1961/1962
Ai đó đã nói: “nếu cánh cửa này đóng lại thì luôn có những cánh cửa khác mở ra”. Năm 1960, Yves tuyệt vọng và chán nản rời nhà mốt Dior, tưởng như thế giới đã sụp đổ dưới chân mình. May mắn thay, chính người tình đồng giới Pierre Bergé đã thuyết phục Yves Saint Laurent đứng ra mở thương hiệu thời trang riêng, và năm 1961 đánh dấu sự bắt đầu của giấc mộng phù hoa này. Bốn thập kỷ sau đó, Yves Saint Laurent làm khuynh đảo thế giới thời trang với những bộ sưu tập liều lĩnh, những cuộc lật đổ tư duy và định kiến về trang phục của nữ giới, cùng những phát kiến đầy táo bạo trong ngành công nghiệp.
Tuy nhiên, danh vọng không hẳn đã làm cho Yves Saint Laurent hạnh phúc. Chứng trầm cảm và suy nhược từ bé cùng với áp lực trong guồng quay của ngành công nghiệp phù hoa đã khiến Yves Saint Laurent trở nên thống khổ. “Anh ấy chỉ vui hai lần trong năm, Xuân – Thu”, là khi ông sáng tạo và trình diễn những bộ sưu tập của mình. Không thể chịu được áp lực, Saint Laurent tìm đến chất kích thích, rượu và các thú vui trác táng. Nhắc đến người bạn đời, Pierre Bergé nói: “Yves Saint Laurent yêu nghệ thuật thời trang nhưng lại chán ghét cuộc sống đời thường”. Nhưng Bergé cũng phải thừa nhận rằng, “những bộ sưu tập tuyệt vời đã được tạo ra trong ma túy và rượu.”
Pierre Bergé – Em chỉ cần thiết kế, thế giới cứ để anh lo
Khi Saint Laurent gặp và yêu Pierre vào cuối những năm 1950, họ đã quy định ngầm về vai trò trong công việc của mình trong 40 năm sau đó. Saint Laurent là nghệ sĩ, đấng sáng tạo; Bergé là người quản lý, người gạt bỏ mọi chướng ngại trên đường tiến thân của Yves, và điều hành phần còn lại.
“Yves Saint Laurent không thể đối diện với cuộc sống thường ngày”. Niney, người thủ vai Yves Saint Laurent trong bộ phim cùng tên cho biết: “Ông ấy hầu như không thể làm được bất cứ điều gì khác ngoài thiết kế. Bởi vậy, ông ấy cần Pierre Bergé, để xử lý những gì liên quan tới tiền bạc. Còn Pierre Bergé, ông ấy cần được ai đó giao phó trách nhiệm.”
Yves Saint Laurent và Pierre Bergé
Pierre đối diện với mọi vấn đề xảy đến trong cuộc sống của Yves. “Khi di chuyển bằng ô tô, ông ấy luôn là người xuống trước, Yves ở phía sau, như một vị hoàng tử hay một ông vua. Ông vua là đấng sáng tạo, và đấng sáng tạo phải là Yves.”
Cặp đôi chia tay vào năm 1978, sau gần 20 năm gắn bó. Nhưng họ vẫn giữ mối quan hệ bạn bè và đối tác làm ăn thân tín. Saint Laurent qua đời năm 2008, nhưng Bergé vẫn là người giữ lửa cho thương hiệu thời trang này.
“Tôi tạo ra tủ quần áo của người phụ nữ hiện đại”
Năm 1985, Caroline Rennolds Milbank viết: “Nhà thiết kế có ảnh hưởng và được tôn vinh nhất trong vòng 25 năm qua, Yves Saint Laurent có thể được coi là người đã vực dậy Haute Couture từ đống tro tàn của những năm 60, và cùng lúc đó mở ra khuynh hướng thời trang may sẵn ready-to-wear.” Ngay từ khi còn làm việc dưới cái bóng của Christian Dior, mầm mống tự do đã được Yves Saint Laurent gieo vào bộ sưu tập Xuân – Hè năm 1958 với chiếc váy hình thang, “trapeze dress”, một phiên bản mềm mại hơn của BST New Look của nhà Dior, vốn chú trọng đến việc tạo dựng hình ảnh một người phụ nữ thanh lịch với những đường may ôm sát.
Yves Saint Laurent chuẩn bị ra mắt bộ sưu tập đầu tay mang tên mình
Cuộc lật đổ tư duy và định kiến về thời trang nữ giới, tuy vậy, lại được Yves Saint Laurent châm ngòi chính thức vào năm 1966 với “Le Smoking”, áo tuxedo và quần âu phục. Đơn giản và thanh lịch, Yves Saint Laurent đã nói trong một bài phỏng vấn: “Tôi không thích biến phụ nữ trở thành một khái niệm trừu tượng của thời trang. Tôi không thích nói “cô phải mặc như thế này”… Tôi không phải là một nhà độc tài.” Yves Saint Laurent tiếp tục “trao quyền cho phụ nữ” khi ông thiết kế cho họ những kiểu áo xuyên thấu, hay chiếc safari jacket đi săn, cùng những cách tân quần âu vốn chỉ dành cho nam giới.
Tư duy vượt xa biên giới của thời trang đã đưa Yves đến những cuộc hội ngộ đầy ngẫu hứng với nghệ thuật. Đó là họa tiết hình khối với những ô vuông màu sắc và đường kẻ đen trong bộ sưu tập Mondrian dress, những chi tiết đậm chất pop art khi hợp tác với Tom Wesselmen. Những chiếc lá của Henri Matisse đã trở thành họa tiết đầy mỹ cảm trong chiếc váy haute couture của bộ sưu tập Thu – Đông năm 1980. Cánh chim hòa bình của Picasso, hay cánh đồng hoa hướng dương trong tranh của Van Gogh,… tất cả đều trở thành nguồn cảm hứng trong các thiết kế của Yves Saint Laurent. “Thời trang không phải là nghệ thuật… Nhưng thời trang cần tới các nghệ sĩ để tồn tại. Và Saint Laurent là một nghệ sĩ vĩ đại,” Pierre Bergé nói.
Yves Saint Laurent năm 1977
Nhà mốt Yves Saint Laurent hiện nay được cầm trịch bởi Giám đốc sáng tạo Hedi Slimane, người đã đưa ra một quyết định táo bạo khi đổi tên thương hiệu thành Saint Laurent Paris, một sự hồi tưởng về Saint Laurent Rive Gauche, cái tên đầu tiên của hãng. “Slimane vô cùng xuất sắc trong vị trí một nhà thiết kế am hiểu truyền thống, và là linh hồn của Yves Saint Laurent.” Đó là lý do vì sao thương hiệu này đang dần lấy lại vị thế trước đây của nó sau những bộ sưu tập 2013, 2014 và 2015. Saint Laurent Paris sẽ đến Việt Nam vào cuối tháng 4 năm 2016, tại cửa hàng sang trọng thuộc tòa trung tâm thương mại Union Square, 171 Đồng Khởi, Thành phố Hồ Chí Minh.
Her World Việt Nam
